Повеќе за единството на двете Христови природи

Единството на двете природи во Христа, како што кажавме, е недосеглива тајна. Рано во историјата на христијанската црква теолозите расправале за природата на тоа единство и нуделе различни противречни дефиниции. За да се оконча расправата, во 441 година од новата ера свикан е црковен собор во градот Халкидон. Светот широко ја прифатил таканаречената Халкидонска дефиниција. Во неа се тврдело дека Христос бил вистински Бог и вистински човек, дека својствата на двете природи останале недопрени и дека двете природи биле обединети во една личност, во Божјиот Син. Тоа единство не било соединување на две лица, туку соединување на Божјиот Син и човечката природа. При слевањето, или при соединувањето на двете природи во Него, божествената природа не ги примила својствата на човечката природа, ниту човечката природа станала божествена; секоја од нив го задржала својот суштински карактер и своите особини. Луѓето имаат разум, совест, памтење, волја, наклоност. Исус имал разум, совест, памтење, волја и наклоност на човечката душа која била обединета со неговата божествена природа. Божјиот  Син навистина зел човечка природа.

Фактот што двете природи останале јасно препознатливи подразбира дека е исправно да се помислува оти при воплотувањето постоеле две волји, човечка и божествена. Тоа ни помага да разбереме дека Исус можел да падне во искушението. Бог не може да биде искушан со гревот, но човечката природа можела да биде искушана. Тоа исто така ни помага да сфатиме дека, иако божествената природа била сезнајна, човечката не била. Човечката природа ги зголемувала своите сознанија за природата и мисијата на Божјиот Син (Лука 2,52). Тоа не значи дека двете природи биле радикално одвоени, и дека поради тоа имаме две лица наместо едно. Божественото и човечкото биле соединети и, според тоа, сè што искусила човечката природа, истото се случувало и со божествената.

Овде би морале да направиме внимателна разлика. Божествената природа ги доживувала чувствата, емоциите, борбите и искушенијата на човечката природа. На пример, кога човечката природа била жедна, гладна, искушувана или што било друго, божествената природа на единствен и директен начин го доживувала она што тоа искуство значело за човечките суштества. Сето тоа го доживувала севкупноста на личноста на Божјиот Син. Од друга страна, кога божествената природа ја користела божествената сила да исцелува болни, човечката природа станувала средство преку кое таа сила допирала до другите. Кога болната жена ја допрела Исусовата облека и била исцелена, Марко кажува дека „веднаш Исус почувствува во себе сила што излезе од него“ (Марко 5,30). Таа жена ја исцелила силата на Божјиот Син, но неговата човечка природа на единствен начин ја искусила силата која не ја поседувала сама по себе. Тоа било резултат на соединувањето на двете природи. Тоа единство им дозволувало на апостолите својствата и на човечкото и на божественото да ги применат на исто лице.

Воплотувањето претпоставува дека, станувајќи човечко суштество, вечниот Божји Син искусил и извесни ограничувања. Текстот во Филипјаните 2,6-11 тврди дека пред воплотувањето Христос бил Бог „кој не го сметаше како нешто приграбено тоа што е еднаков со Бога, туку се лиши (се испразни) самиот себеси, земајќи лик на слуга, станувајќи сличен на луѓето. И откако стана сличен на човек, Тој се понизи самиот себеси и стана послушен до смрт, дури до смрт на крст.“

Божјиот Син претставува воплотување со изразите: „се лиши самиот себеси“ и „се понизи самиот себеси (се направи ништожен, се испразни себеси“). Би било неисправно да се тврди дека Христос, станувајќи човек, се испразнил себеси од сите свои божествени атрибути. Во тој случај воплотувањето не би претставувало целосно откривање на Бога во човечко тело. Тогаш што мислел Павле кога рекол дека Христос „се испразни себеси?“

Филипјаните 2,7 ни го појаснува тој израз. Тој станал ништожен така што „зел лик на слуга, станувајќи сличен на луѓето… и стана сличен на човек“. Со други зборови, тоа Христово празнење од себеси, тоа самопонижување се гледа кога станал послушен Божји слуга. Божествените атрибути и сили биле ограничени во таа смисла што Тој ги користел само тогаш кога Отецот сметал дека е потребно да ги користи – значи, во исклучителна послушност кон Отецот.

Сепак, мораме да се прашаме дали Тој буквално се испразнил себеси од нешто? Одговорот мора да биде: Да! Павле кажува: „Позната ви е благодатта на нашиот Господ Исус Христос како, заради вас, од богат стана сиромав“ (2. Коринќаните 8,9). Не е битно како ги толкуваме зборовите „од богат“; фактот што зад тоа следи „стана сиромав“ значи дека Тој се испразнил себеси од нешто кога станал човек. Се чини дека во оваа тајна Јован внесува искра на светлина. Исус се моли на Отецот: „А сега, Оче, прослави ме ти, во себе самиот, со славата што ја имав кај тебе уште пред создавањето на светот“ (Јован 17,5). Молитвата претпоставува дека Синот уживал во единствена слава со Отецот во таа предпостоечка состојба. Тогаш можеби би било исправно да се заклучи дека Исусовиот престој на земјата не значи само небитна промена на сцената, туку загуба на тоа предземско постоење што го имал некогаш.

Би можеле да кажеме дека Христос, кога својата божествена природа ја наметнал со човечка, сето време бил Бог, но не се појавувал како Бог. Тој со превез го засолнил манифестирањето на Божеството кое налагало почит и предизвикувало восхит во Божјата вселена. Тој бил Бог додека престојувал на земјата, но се лишил себеси од Божјата лика и наместо неа, зел човечка лика. Тој ја одложил својата слава и величество. Бил Бог, но за извесно време се откажал од славното Божје обличје.

Двете природи биле таинствено споени во една личност, во човекот Исус Христос. Божествената природа, здружена со човечката, давала можност Тој да им подлегне на сатанските искушенија. Нема потреба за шпекулации во врска со тоа што би се случило кога она, човечкото, би подлегнало во искушението, зашто не подлегнало!

Додека Христос учел други, и сам примал светлина и знаење за сопствената задача и мисија во светот, зашто јасно е кажано дека Христос „напредуваше во мудроста“. Додека ги посматрал приносите што се носеле како жртва во храмот, Светиот Дух го поучувал за тоа дека неговиот живот треба да биде жртвуван за животот на светот. Исус го откривал своето божество со моќни чуда кои биле резултат на неговата божествена сила. Тие обезбедувале непогрешлив доказ за божествената Христова природа. Тој никогаш не ја користел својата божествена сила за лична корист. Тој, кој правел чуда за другите, ништо не правел за себе. Тој, кој бил заповедник во небесните дворови, ја одложил својата царска облека и круна и, наметнувајќи ја својата божествена природа со човечка, дошол на овој свет на човекот да му донесе божествена сила и да се стави на чело на човечкиот род.

Не е спорно дека без воплотувањето не би постоело ниту помирување на грешниот човечки род со Бога. Со тајната на воплотувањето Бог зачекорил и длабоко навлегол во сферата на своите созданија на единствен начин. Тој трајно станал наш нераскинлив дел и достапен за нас во димензии кои, сепак, не можеме во целост да ги сфатиме. Неговиот безгрешен живот му омозможил да умре наместо грешникот. А неговата божествена природа, воплотена во човечко тело, ја платила казната за гревот и ослободила благодат и живот за покајаните грешници. Слегувајќи на земјата, Тој ја открил не само Божјата жртвена љубов, туку и Господовиот идеал за човечките суштества. Христос ни дал пример што треба да го следиме, додека со силата на Духот стануваме слични со него.

Да заокружиме! Христовото воплотување е спој и трајно единство на божественото и човечкото, спој и единство на Божеството и човештвото во една личност, во вечниот Божји Син. Второ, секоја природа ги задржала своите сопствени својства – човечкото не е подигнато на ниво на божественото, ниту божественото е понижено (спуштено) на ниво на човечкото, што подразбира присуство на две волји во воплотениот Божји Син. Трето, ако признеме дека како резултат на тоа вечно единство божественото го искусило она низ што поминувала човечката природа, тогаш насетуваме дека Исусовото страдање од Гетсиманија до смртта на крстот го доживувале и човечката и божествената природа, што значи, севкупноста на неговата личност.

Четврто, кажавме дека по воскресението, Божјиот Син, Исус, нашата човечка природа ја однел директно до престолот на Отецот (1. Тимотеј 2,5) и таа природа ќе ја сочува низ сета вечност. Трајната обединетост на човечкото и божественото во Христовата личност значи дека тоа и на крстот било неразделно. Кога го разгледуваме овој предмет, треба да внимаваме да не создадеме впечаток дека Христовата божествена природа умрела на крстот. Бог е бесмртен. Помирувањето барало не смрт на Бога, туку смрт на побунетите човечки созданија. Поради бунтот и гревот тие го проиграле животот и ја одбрале смртта – вечната смрт. И токму нивната смрт како казна за гревот Божјиот Син ја презел на себе како наш заменик. На крстот грешната човечка природа била усмртена, што на верниците им овозможило во Христа да умрат за гревот и наново да се родат слични на Божјиот Син.

Во продолжение следат поднасловите од поглавјето „Божјата благодат“. Кога ќе кликнете врз поднасловите, ќе ви се отворат нивните текстови.