Православни теолози и други автори со поинакви сфаќања за „светоста“ на православното „свето предание“

Би било интересно да се забележи вистината што веднаш ни паѓа во очи кога го читаме тврдењето на православните теолози дека „светото предание“ е постаро од Светото писмо. Имено, одлуките на вселенските собори, учењето за светите тајни, каноните и правилата на помесните синоди и собори, правилата на св. Василие и на другите светители, списите на светите отци и нивните житија и другите компоненти на православното предание настанале со векови подоцна откако е завршено пишувањето на Библијата и смртта на апостолите! Сиот проблем, кој всушност теолозите на Источната црква сакаат да го решат со прогласување на светото предание за еднакво со Светото писмо лежи во сознанието или во вистината дека во рамките на нивното верување постои долга низа догми кои не можат на ниту еден начин да ги пронајдат своите темели во светите текстови на христијанството, односно во светите текстови на Новиот завет. Многу од нив дури се и во директна спротивност со апостолската теологија.

Православниот автор, Иван Николин, наставник на Витанската духовна семинарија, признал дека причина за претераното нагласување на важноста на преданието е токму ова: „Важноста и неопходноста на преданието и во еден и во друг облик (устен и пишан) се неоспорни. (…) Ако светото предание не би го дополнувало Светото писмо, тогаш, значи, многу верски прашања (почитување на светителите, на иконите, на молитвите за мртвите) би останале без поволно решение.“9

Според тоа, единствено решение што им преостанало на теолозите на Источната црква е споменатите учења на преданијата да ги прогласат за еднакво боговдахновени како и текстовите кои произлегле од перото на личните придружници или од апостолите на Исуса Христа.

„Каква и колку смисла има да се верува во наследно право на званичната Црква, која тврди дека потекнува директно од апостолите, а со тоа и од Христа, како што тоа своевремено го формулирал уште Тертулијан (160-220)? Истиот автор, расправајќи за веќе до тогаш врежаните обичаи на тројно нуркање при крштавањето, за принесување на дарови за мртвите, за осенувањето со крстниот знак и друго, морал да признае: ‘Ако за овие и за други такви прописи барате позитивни библиски наредби, вие не ќе најдете ниту една таква наредба. Традицијата е нивни извор, обичаите ги потврдуваат и верата ги држи.’“ – Да, не Светото писмо, туку традицијата и обичаите!10

Православието за воздушните митарства: „Темел на учењето за митарствата во Светото писмо! Непрекратната и постојана употреба насекаде во Црквата, учењето за митарствата, особено меѓу учителите во четвртиот век, непорекливо сведочи за тоа дека ним тоа учење им го предале учителите од постарите векови и дека истото се темели на апостолското предание. Со други зборови, тоа се темели на Светото писмо и во потполност се согласува со него.“ – Во никој случај! Ниту трунка вистина во ова тврдење дека учењето за митарствата „се темели на Светото писмо и во потполност се согласува со него“. Учењето за православните митарства е светлосни години далеку од библиската вистина! Тоа се стопроцентни човечки измислици! Повеќе за апсурдите на митарствата во насловот „Библијата за смртта“, во поднасловот „Православието за православните митарства“.

Беше кажано дека истакнатиот православен теолог, Јустин Поповиќ, признава оти многу нешта од православното учење потекнуваат од апокрифните евангелија: „Во историјата за раѓањето на Господа Исуса Христа се изнесени подробности кои ги нема во евангелската благовест. Речиси сите тие подробности се позајмени од таканаречените апокрифни евангелија. На прво место тука спаѓа ‘Протоевангелието (Прво евангелие) на Јакова’, кое, без сомнение, е најстар споменик на апокрифната книжевност.“11

„Во евангелието ни приближно не е се’ запишано… Многу настани и понатаму се прераскажувале усно. На пример, прераскажувањата за раѓањето на Богородица, за нејзиното воведение во Храмот, за нејзиното славно успение, не се напишани во Евангелието.“ – Секако, тие кажувања и прераскажувања за Богородица и сите други кажувања и прераскажувања за другите настани, кои православието преку преданието ги прибрало во својата теологија – се и остануваат на ниво на кажувања и прераскажувања, без Божји печат.12

Добар одговор во врска со овие „кажувања и прераскажувања“ дава православниот епископ, Георгие Поповиќ (епископ нишки и темишварски, живеел до 1757. год.). Неговите зборови ги запишал големиот српски просветител, Доситеј Обрадовиќ. Георгие Поповиќ рекол: „Праведниот и милостив Бог човекот го создал слободен, му дал ум и разум за да го водат и просветлуваат во секое време. Старите (светите отци) мислеле за себе, а ние треба да мислиме за нас; не сме ниту ние изделкани од трупец. Луѓе сме разумни, надарени со ум и разум од Бога, а при тоа го имаме во раце Христовото евенгелие и апостолската наука; според тоа, зошто е потребно други да нè влечат за нос? Ниту е право ниту е чесно.“13

Според православните правила, човек во никој случај не смее да ја чита Библијата толкувајќи и разбирајќи ја независно од учењата на светите отци, напоменувајќи дека и самата таа помисла би била „лажна и сенишна (страшна)“14

Кога за библиските текстови би расудувале изделено од учењето на многубројните „свети отци“, токму онака како што би требало да се расудува (иако православните тоа го сметаат за „сенишна“ мисла), би ни станало јасно дека Господ во никој случај не одобрува голем дел од нивната верска пракса, од праксата на црковните отци. Божјата реч забранува иконопочитување, молитви за мртвите, молитвено обраќање на мртвите „светители“, а има и наполно поинакво учењето за спасението, за крштението, за причеста, за воскресението на мртвите итн. Вака, кога човек на своите очи ќе ги стави „очилата“ на светото предание и кога значењето на Библијата ќе го прифати онака како што произлегло од умовите на подоцнежните црковни авторитети (кои во многу нешта биле и едни со други противречни), кои во христијанското богослужение воведувале најрзалични новотарии, наполно е сигурно дека низ тие очила (низ очилата на преданието) тој нема да го забележи изворното христијанско исповедање, туку ќе прифати наука и вера кои се далеку од Библијата. Токму така постапува видниот руски богослов и автор, Сергиј Булгаков, кој на православието речиси сосила му ги наметнува очилата на преданието тврдејќи дека и самата помисла Библијата да ја толкува и да ја сфаќа независно од учењата на светите отци е „лажна и сенишна (страшна)“. Православието просто е опиено со таа мисла од која многу тешко се ослободува, да ги симне од своите очи очилата на преданието и да почне трезно и рационално да размислува за темелните спасоносни библиски вистини, да ја прифати Библијата како единствено мерило за сè, како мерило за спасението на грешниците.

Оваа вистина за православието со очилата на преданието ја забележал и еден од најголемите и најпознати книжевници на модерното време, рускиот писател Лав Николајевич Толстој. Иако тој не им припаѓал на црквите на евангелските христијани, ниту пак во многу нешта го делел нивното верување, Толстој напишал неколку дела во кои покажал отворено несогласување со учењето на Православната црква, при што настанал отворен судир во кој тој е исклучен од споменатата Црква. Меѓу другото, еве што напишал Толстој, споредувајќи го изворното Христово учење со неговите многубројни погрешни и погубни толкувања што настанале во текот на подоцнежните векови:

„И јас почнав да го изучувам од христијанството она христијанско учење кое раководи со животот на луѓето. Јас почнав да го изучувам она христијанство чијашто примена сум ја видел во животот, и почнав таа примена да ја споредувам со нејзиниот извор. Извор на христијанското учење беа евангелијата; и во евангелијата јас наоѓав објаснение за онаа смисла што раководела со животите на сите луѓе. Но паралелно со тој извор на чиста вода на животот, јас најдов неоправдано соединето со неа кал и тревулина, кои ја засолнуваат од мене неговата чистота; наспоредно со високото христијанско учење, јас најдов поврзано со него и за него туѓо, грдо еврејско и црковно учење.“15

Да го послушаме повторно епископот Георгие Поповиќ, кој, во врска со православните црковни отци, кои го родиле православното „свето предание“, застапувал исправно библиско гледиште: „Но, нели ни е слободно да расудиме дали е можно Светиот Дух поинаку да учи и озаконува преку апостол Павле, а поинаку преку ‘светите отци’? На овој начин Светиот Дух би си противречил самиот на себе, денес учејќи на еден начин, а утре на друг, и не би можело да му се верува ниту во едно ниту во друго; но тоа не е можно ниту да се помисли. Сè што Светиот Дух еднаш ќе озакони и утврди, тоа мора во век века да остане непоколебано и свето. Луѓето често самите себеси си противречат, навлегуваат во незаконитост, зашто се луѓе подложни на грешки; а Божјиот Дух, вечната Вистина, Безгрешниот и Совршен, никогаш во ништо ниту може, ниту сака себеси да си противречи, ниту во нешто да згреши. Затоа, ако ‘светите отци’ во нешто постапувале против науката на апостол Павле, нека ми простат, тие можеле како луѓе во тоа и да згрешат против јавната наука на Светиот Дух, предадена преку апостол Павле, мудрувајќи (…) Но имало многу свети отци!? Ништо за тоа! Да биле илјада пати толку, сиот свет да се согласи, да дојде и ангел од небото и да учи нешто против апостолската наука, не треба да се прими ниту да се верува. Ова не го кажувам јас, туку лично Светиот Дух од устата на апостол Павле (епископот мисли на стиховите од Посланието до Галатите 1,6-10, н.з.). ‘Не верувајте му на секој дух, туку проверувајте ги духовите дали се од Бога’, нè учи истиот оној, Јован Богослов, кој од градите на Спасителот црпел мудрост (1. Јованово 4,1). Како ќе ги проверуваме? (…) Дали тоа се согласува со првата наука на Светиот Дух? И, ако не е, не е од Бога; Бог својата волја никогаш не ја менува.“16 – Во целост се согласуваме со изјавата на мудриот епископ.

Во продолжение следат поднасловите од поглавјето „Библијата и преданието“. Кога ќе кликнете врз поднасловите, ќе ви се отворат нивните текстови.