Православната црква и преданието

Што е тоа предание? Приведуваме повеќе дефиниции: „Усното предавање/пренесување на учењето на Исуса Христа и на настаните на евангелската историја е – Свето предание. Тоа во Црквата постои паралелно со Светото писмо и го дополнува (…), но во евангелието ни приближно не е сè запишано… Многу настани и понатаму се прераскажувале усно. На пример, прераскажувањата за раѓањето на Богородица, за нејзиното воведение во Храмот, за нејзиното славно успение, не се напишани во Евангелието.“4

„За нас православните светото предание е најголемо духовно богатство кое на Црквата усно ѝ го подариле сам Господ и најголемите духовни отци на христијанството, почнувајќи од светите апостоли и понатаму преку светите отци и учители на Црквата. Тоа е неразделно од Светото писмо и, како и Светото писмо, и тоа е извор на верата и мерило на вистинитоста и на верското учење.“5

„Црквата отсекогаш учела дека своето натприродно откровение Бог ни го дал во два облика. Во облик на Свето предание и во облик на Свето Писмо. Овие два облика не се исклучуваат, туку се надополнуваат“, ќе каже истакнатиот православен теолог и гласноговорник на православието, господин Лазар Милин, во своето дело „Црквата и сектите“, во издание на МПЦ, Скопје 1999, во одделот „Светото Писмо и Светото предание“ на стр. 165, и продолжува: „И навистина, никаде, буквално никаде во целото Свето Писмо не е запишано такво тврдење дека Светото Писмо е единствениот извор на верата и единствена мерка на вистинитоста.“ – Повеќе пати потврдивме дека Светото писмо е единствен извор на вистината и Божје мерило на кое и со кое Бог мери и проверува сè. Не ни е јасно зошто Бог своето натприродно откровение би ни го дал во два облика!?

Во споменатиот оддел господин Милин тврди: „Светото предание, кое ние го сметаме за извор и правило на верата како и Светото Писмо, не е никакво ‘човечко предание’, ниту ‘човечка’ наука и заповед, ниту пак фолклор или народен обичај. Ништо од сето тоа не влегува во поимот и содржината на Светото предание за кое ние зборуваме. Под Свето предание ние ја подразбираме Речта Божја која не ни е предадена по писмен пат, туку усно, и потекнува од самиот Христос и од неговите апостоли… Тоа што усно го примила Црквата од апостолите, тоа е Свето предание. Тоа се чувало во Црквата, и тоа морало да се чува. Тоа е историски познато, а тоа е и логично“ (стр. 168,170). – Се чувало 3-4 века изворно, незапишано, историски познато – И ТОА Е ЛОГИЧНО!? Во никој случај! Тука нема никаква логика, никаква рационалност!

„Црковното учење се темели на два извора – на Светото писмо и на Светото предание – при што Светото писмо се смета за изданок на Светото предание, и како такво тоа се толкува само во неговите рамки.“6

„Што е тоа Свето предание? Тоа се сите оние духовни богатства што сме ги наследиле од нашите свети предци, а кои се во совршена хармонија со Светото писмо и кои ни помагаат правилно да го разбереме Светото писмо. Што е постаро, Светото писмо или Светото предание? Светото предание. Што е пообемно? Светото предание. Апостол Јован го потврдува ова кога кажува: ‘А има и многу други работи што ги изврши Исус и кои, ако би се напишале по ред, ми се чини не би можеле да се сместат во целиот свет напишаните книги’ (Јован 21,25).“7

„Светото предание постојано се продолжува; и сега, не во помала мера отколку порано, ние живееме во Светото предание и го создаваме.“8 – Споре тоа, преданијата се незавршен процес на постојано надоградување. Согласно со тоа, кон учењето на Источната црква постојано се додаваат нови откровенија кои стануваат составен дел на нејзината догма.

Да резимираме: Православната црква верува и тврди дека нејзиното „свето предание“ „во Црквата постои паралелно со Светото писмо и го дополнува“, дека „тоа е неразделно од Светото писмо и, како и Светото писмо, и тоа е извор на верата и мерило на вистинитоста и на верското учење“, дека „светото предание не е никакво ‘човечко предание’, ниту ‘човечка’ наука и заповед, ниту пак фолклор или народен обичај“, дека ‘светото предание’ е „Божја реч која потекнува од Христа и Православната црква „го примила усно од апостолите“, дека „морала да го чува“ усно, незапишано (3-4 века, н.з.), дека „црковното учење се темели на два извора – на Светото писмо и на Светото предание“, дека „Светото писмо се смета за изданок на светото предание“, дека тоа произлегло од пазувите на „светото предание“ и дека „тоа се толкува само во неговите рамки“, дека под „свето предание“ се подразбираат „сите оние духовни богатства што Црквата ги наследила од нејзините свети предци“, дека таа огромна книжна оставина од црковните отци „е во совршена хармонија со Светото писмо и дека таа (оставината од црковните отци) ни помага правилно да го разбереме Светото писмо“, дека „светото предание“ „е постаро и пообемно од Светото писмо“, дека „светото предание постојано се продолжува и сега не во помала мера отколку порано“, и дека православието „живее во светото предание и го создава“.

Почитувани, така верува, така тврди и така, со преголема самоувереност, Православната црква ни го претставува своето „свето предание“. Ако овие многубројни силни тврдења на Православната црква за нејзиното „свето предание“ се точни, тогаш „светото предание“ навистина мора да биде соодветно, наполно компатибилно и комплементарно со Светото писмо! А дали е така? Не! Во никој случај! Преданието и Библијата се два непомирливи антипода меѓу кои не постои никакво соодветство, никаков еквивалент, ниту пак некаква компатибилност или комплементарност.

Не треба многу да се намачиме за да потврдиме и да докажеме дека овие тврдења на православието за неговото „свето предание“, кое во сè го изедначува со Светото писмо, не се точни. Ако „светото предание“ навистина е вистинито, тоа мора да биде наполно согласно со учењето на апостолите што го наоѓаме во канонот на Новиот завет, чиишто списи ни ги напишале лично апостолите со своја рака пред две илјади години. Ако е точно тврдењето на Православнта црква: „Црковното учење се темели на два извора – на Светото писмо и на Светото предание“, тогаш мора двата извора да точат иста,  бистра и слатка вода, а не едниот бистра, а другиот матна, не едниот слатка, а другиот горчлива вода, како што ни кажува апостол Јаков: „А тече ли од еден ист извор слатка и горчлива вода? … Така, од еден ист извор не може да тече солена и слатка вода“ (Јаков 3,11.12). Ако се помешаат двете различни води од двата извора – бистрата и матната, горчливата и слатката, солената и слатката, се добива вода мешаница која не е за никаква употреба. Православието го направило токму тоа: Бистрите води на Божјата реч „светите отци“ ги помешале со матните и горчливите води на апокрифните теологии на античкиот паганизам и ја добиле православната теологија, која личи на сè друго само не на вистинската христијанска библиска теологија. Но, рековме дека тоа треба да го потврдиме.

Ќе наведеме мислења и на православни теолози, но и на други автори, со поинакви сфаќања за „светоста“ на православното „свето предание“ и ќе се увериме колку вистина има во тоа тврдење на нашите православни браќа.

Во продолжение следат поднасловите од поглавјето „Библијата и преданието“. Кога ќе кликнете врз поднасловите, ќе ви се отворат нивните текстови.