Католичката црква и преданието

Веќе кажавме дека Римокатоличката црква во 16 век (1546 г.), на соборот во Трент, донела одлука за проширување  на еврејската Библија (Стариот завет), прифаќајќи го „поширокиот“, односно александрискиот канон, или грчкиот превод на Стариот завет со апокрифи, наречен Септуагинта. Еве ја таа одлука од Трент:

„Секој кој овие книги не ги прими во целост како свети и канонизирани, онака како што често се читаат во Католичката црква, и кои се наоѓаат во старото издание на Vulgata Latina, или намерно и свесно ги презира споменатите традиции, нека биде проклет (Council of Trent fourth session).“ – Значи, покрај канонизираните списи на Стариот завет, Католичката црква прифаќа и канонизира апокрифи, прифаќа и канонизира традиција.

Католичката црква за доминантното значење на преданието или традицијата: „Традицијата, а не Писмото, е карпа врз којашто е изградена Црквата на Исуса Христа!“1 – Не! Во никој случај! Традицијата е карпа врз која е изградена Католичката црква, а не Црквата на Исуса Христа! Христовата црква е изградена врз карпата на Божјата реч, врз Писмото, врз темелите на пророците и апостолите, врз она неприкосновено: „Така кажува Господ Бог!“

Приведуваме дел од писмото на Комисијата од 1533 г. која на папата Климент VII му праќа извештај за преведувањето на Библијата кај протестантите:

„Треба да се вложат сите можни напори за да се оневозможи читањето на евангелието… Тоа е таа книга која, повеќе од која и да е друга книга, поттикнува против нас немири и буни пред кои ние целосно ќе се загубиме. И навистина, ако некој во целост ја студира и внимателно ја испитува, а потоа ја споредува со она како ние учиме и како постапуваме со текстовите од Библијата во нашите цркви, веднаш може да се забележи разлика и да се види нашата доктрина која во голема мера е спротивна на тие текстови. Ако тоа се сфати и се вкорени, ако се разгласи и прочуе кај народот, ќе има реакции и буни и ние  ќе бидеме омаловажени и презрени. Затоа Библијата треба внимателно и целосно да се тргне од погледот на народот, зашто во спротивно можеме да поттикнуваме немири и буни.“3

Овој текст открива дека Католичката црква уште тогаш била свесна за големата разлика што постои меѓу библиската и црковната наука која во голема мера се темели на преданието, и затоа со сите можни средства настојувала Библијата „целосно да ја тргне од погледот на народот“, зашто, во спротивно, не ќе може народот да го држи на узда.

Што да кажеме за преданијата на Католичката црква која отворено тврди дека тие стојат над Библијата?

Уште нешто за еден од најважните црковни собори во историјата на Католичката црква, за соборот што го свикал папата Павле III  во Трент, кој почнал во 1545 година и со прекини се состанувал полни осумнаесет години. На овој собор се водени расправии сè додека преданието (традицијата) не било прифатено и издигнато над Библијата. На тој собор надбискупот Гаспар де Фосо (Gaspare /Ricciulli/ de Fosso) од градот Реѓи, одржал говор во кој истакнал дека преданието има предност пред Библијата, зашто Црквата со својот авторитет ја заменила саботата со недела. Еве ги зборовите на неговиот говор одржан на 18 јануари во 1562 година:

„Законските прописи на Писмото, дадени од Господа, престанале по сила на авторитетот на Црквата. Највозвишениот ден во законот, саботата (тогаш наречена ‘Господов ден’), е заменет со недела … Оваа и другите промени, не произлегле од Христовата проповед (зашто Тој кажува дека не дошол да го укине законот, туку да го исполни). Тие промени настанале по сила на авторитетот на Црквата.“6

Во италијанското издание на книгата „Канонот и традицијата“ од д-р Х. Ј. Холцман, на стр. 263, авторот концизно го изнел истиот говор од кој цитираме еден дел:

„При крајот од последното заседание на соборот, на 18 јануари во 1562 година, колебањето меѓу присутните делегати престанало. Надбискупот Гаспар де Фосо од Реѓи во својот говор отворено изјавил дека традицијата (преданието) има предност пред Библијата. Според тоа, црковната власт не ѝ била потчинета на Библијата и влијанието на традицијата било поважно од Библијата, бидејќи Црквата ја заменила саботата со ‘сончевиот ден’, односно, наместо саботата, таа (Црквата) ја прогласила неделата како Господов ден, а тоа не го сторила по Христова заповед, туку по своја сопствена одлука.“

„Како две свети реки што течат од рајот, Библијата и божествената традиција содржат Реч Божја… Иако овие два божествена тока… се еднакво свети… сепак, вториот, ТРАДИЦИЈАТА, за нас е појасен и посигурен.“2

За Римокатоличката црква постојат три авторитети, односно три извори на христијанската доктрина или вистина:

1. Свет магистериј или црковно учителство (бискупски или кардиналски совет), на чело со папата,
2. Традицијата или преданието,
3. Библијата.

За Католичката црква и за нејзините верници на прво место е црковното учителство (магистериј), на второ место е преданието, а Библијата дури на трето (последно) место. Едноставно кажано, врховен авторитет за верниците на оваа Црква, наместо Божјата реч или Библијата, е црковното учителство, кое има прв и последен збор во целокупниот нивни верски живот. Оттаму Црквата од своите верници бара апсолутна послушност кон црковното учителство, и неприкосновена покорност и послушност кон поглаварот на Црквата, кон папата, за кого една милијарда и двесте милиони католици веруваат и го прифаќаат како непогрешен кога издава некој декрет или кога прогласува некоја догма како „екс катедра“. Меѓутоа, атрибутот или прерогативот „непогрешен“ му припаѓа само и единствено на Бога и на ниту едно друго смртно суштество, па ниту на папата.

За разлика од Католичката, Православната црква има два извора на вистината: „Светото предание ние го сметаме за извор и правило на верата како и Светото Писмо.“ Но, како што веќе видовме, најголем дел од нејзината теологија се потпира врз апокрифите и всушност таа е апокрифна. Практично тоа значи дека за Православнта црква преданието е на прво место, а на второ е Библијата.

Како го правдаат Католичката и Православната црква  преданието кое го издигнуваат над Библијата?

„Фактот што Светото писмо и традицијата одат заедно зброува за две правила кои управуваат со начинот на кој Црквата му пристапува на Божјето откровение. Првото од овие правила мошне едноставно е именувано во Ватикан II со овие зборови: ,Од она што е кажано произлегува дека Црквата своето знаење не го црпи од она што Бог го открил само во Светото писмо. Тоа произлегува оттаму што двете (традицијата и Светото писмо) мора да се прифатат и да се почитуваат со еднаква приврзаност и чест… Второ, нераскинливата врска меѓу Светото писмо и традицијата придонесува за фактот дека за католиците традицијата е контекст во чиишто рамки се толкува Светото писмо, токму како и традицијата што треба да се разбере и да се живее во согласност со Писмото.’“3

Истото тоа го тврди и Православната црква. Податоци за тоа во следниот поднаслов.

Во продолжение следат поднасловите од поглавјето „Библијата и преданието“. Кога ќе кликнете врз поднасловите, ќе ви се отворат нивните текстови.